Laatste nieuws !
Niet verschenen!
Ingeborg JORISSEN, Waar was wat. Toponiemen van de Brusselse vijfhoek tot 1830 in kaart,
Leuven, 2020, 130 pp. inclusief 42 kleurenkaarten, index in het Frans en Nederlands, € 36 te storten op rekeningnummer BE 80431477658177 van Carad Consultants b.v. Contacteer de auteur: ingeborg.jorissen@gmail.com
Februari 2021
Iedereen die de geschiedenis van Brussel bestudeert, wordt onvermijdelijk snel geconfronteerd met toponiemen die hen vandaag onbekend zijn, omdat deze plaatsen ofwel verdwenen zijn tijdens de talrijke transformaties van onze hoofdstad, ofwel hun naam hebben veranderd, of een officiële naam hebben gekregen, en daarbovenop veel populaire benamingen, alleen gebruikt door de inwoners van die tijd.
Er is al een rijke literatuur over dit onderwerp, het identificeren, lokaliseren en verklaren van deze namen, maar juist deze overvloed maakt de taak van de moderne onderzoeker moeilijk.
Om deze situatie te verhelpen stelde Ingelborg Jorissen een groot aantal wetenschappelijke werken samen, van de 19e tot de 21e eeuw, evenals archiefdocumenten, en legde de gevonden informatie vast op 42 thematische kaarten. Met een index in het Frans en Vlaams vind je meteen de plek die je zoekt.
De behandelde onderwerpen zijn talrijk; we vinden bijvoorbeeld de verdeling van « wijken » en « kwartieren » van de 15e tot de 19e eeuw, evenals die van de politie-afdelingen. Dankzij het plan « poorten en winketten » weet je dat bijvoorbeeld dat “Filipspoort” een andere naam is voor de « Verlorenkostpoort », op de hoek van de Vlaamsstraat en de Papenvest. Als u naar de « Latijnse School van de Broeders van het Gemene Leven » zoekt, zal de kaart van « Vondelingen-, weeshuizen en scholen » u laten weten dat deze zich bevond naast het Grote Eiland, waar nog steeds de Rijke Klaren Kerk staat. U zult ook weten dat de « Vissendal » een depressie was ten oosten van de “Oude Veemerct »…
Bruggen, putten, vijvers, danszalen, gevangenissen, kapellen, ziekenhuizen…, het hele leven van een grote stad is samengevat op een kaart. De bestudeerde periode loopt van het einde van de middeleeuwen tot 1830 en in bepaalde gevallen zelfs later (bijvoorbeeld: de locatie van de Vismarkt uit 1882).
Dit boek is buitengewoon rijk aan informatie en gemakkelijk te gebruiken. Door de lage prijs zal iedereen die nieuwsgierig is naar het Brussel van weleer het willen kopen voor zijn bibliotheek.
Michel VANWELKENHUYZEN
Nieuwe werkinstrumenten gepubliceerd door A.R.A.
Juli 2019
Dankzij het onvermoeibare werk van de onderzoekers van het Algemeen Rijksarchief van het Koninkrijk en dat van de archivaris Harald Deceulaer, de collectie van A.R.A. wordt zeer regelmatig rijk.
De afgelopen maanden was hun werk gericht op drie bijzonder interessante reeksen voor genealogen.
1. Eerst hebben zij de verschillende rechtszaken voor de Brabantse Raad geinventariseert; het was de hoogste rechtbank van het Hertogdom Brabant sinds de veertiende eeuw. De rechtsmacht ervan werd uitgeoefend over een zeer groot grondgebied, waaronder het hertogdom Brabant, het markgraafschap van het Heilige Roomse Rijk, het grondgebied van het Hertogdom Limburg…
Inventaris van het archief van de Raad van Brabant:
- • Processen van de gemeenten, 1601-1700. Instrument: I 60
- • Processen van de adel, 1496-1722 (vnl. 1651-1690). Instrument: I 74
- • Processen van de adel, 1511-1650. Instrument: I 62
- • Processen van de adel, 1618-1702. Instrument: I 84
- • Processen van de adel, 1738-1795. Instrument: I 86
- • Processen van de Staten van Brabant, 1605-1794. Instrument: I 61
- • Processen van de particulieren (eerste reeks) 1574-1794. Instrument: I 57
- • Processen van de particulieren (tweede reeks) 1477-1632. Instrument: I 59
- • Processen van de particulieren (tweede reeks), 1755-1774. Instrument: I 76
- • Processen van de particulieren (tweede reeks), 1775-1795. Instrument: I 67
- • Processen van de clerus, 1672-1758. Instrument: I 77
- • Processen van de clerus, 1749-1795. Instrument: I 78
- • Processen van de Staten van Limburg, Dalhem, Valkenburg en ’s-Hertogenrade, 1628-1788. Instrument: I 73
- • Processen van de steden (behalve Brussel), 1596 – 1794. Instrument: I 54
- • Processen van de stad Brussel en steden supplement, 1558‐1795. Instrument: I 85
Deze nieuwe inventarissen complementeren de reeds bestaande voor de Brabantse Raad:
- • Archief van de griffies. Instrument: I 18
- • Archief van de secretariaten. Instrument: I 19
- • Dossiers de procès dans les archives du conseil de Brabant: aperçu général provisoire. Procesdossiers in het archief van de Raad van Brabant: voorlopig algemeen overzicht. Instrument: T 36
2. Harald De Ceulaer, Pierre-Alain Tallier et Gert De Prins, Inventaris van het Archief van de gevangenis van Sint-Gillis (1885-1991). Instrument: I 87.
Voor degenen die voorouders hebben die met gerechtigheid hebben afgerekend, hier is een nieuwe publicatie die hen zeker zal interesseren.
Van 1920 tot 1960 is er een alfabetisch register dat zal helpen bij het raadplegen van de zeer rijke archieven van de gevangenis van Sint-Gillis, en voor de vorige periode zullen we de alfabetische mappen van verschillende reeksen gebruiken.
De andere zeer interessante documenten zijn de gevangenisregisters van verschillende Brusselse gevangenissen en de documenten met betrekking tot de arrestaties tijdens de twee oorlogen.
3. Harald Deceulaere en Bernard Pierret hebben de archieven geïnventariseerd van de onderwijsinstelling die achtereenvolgens « Lycée de Bruxelles », « Ecole Royale des Sciences et des Lettres de Bruxelles », « Athénée Royal de Bruxelles » en eindelijk « Athénée Jules Bordet ».
Toen het in 2002 eindelijk werd gesloten, was deze school 225 jaar in gebruik, omdat het de directe erfgename van het « Teresian College » was, gesticht in 1777. Helaas dateren de eerste documenten die bewaard zijn terug tot 1803.
Men zal er echter beter weten om het seculiere onderwijssecundair te kennen, met name onder het Franse Rijk en het Nederlandse regime, door de lijsten met inscripties van de leerlingen, die van de verkregen resultaten, de prijzenlijsten, de registers van het personeel, enz. De meest talrijke documenten hebben natuurlijk betrekking op de tweede helft van de negentiende en twintigste eeuw.
Inventaris van het archief van het Lyceum van Brussel, de «l’Ecole Royale des Sciences et des Lettres de Bruxelles» (1817-1818), het Koninklijk Atheneum van Brussel (1818-1970), en het Atheneum Jules Bordet (1970-2002). Instrument : I 58.
Wijzigingen in de akte van archieven
Krachtens een wet aangenomen op 21 december 2018 (artikel 166), verlaagt België zijn consultatiedeadlines !De deadlines zijn teruggebracht tot 50 jaar voor sterfgevallen en 75 jaar voor huwelijksakten, de deadline voor het raadplegen van geboorteaktes blijft onveranderd op 100 jaar.
Eerder was ons land onderworpen aan de klassieke regel van 100 jaar voor de raadpleging van de burgerlijke stand. Onderzoekers hadden echter de mogelijkheid om een ontheffing aan te vragen voor onderzoek in de gemeenten.
De overgrote meerderheid van deze registers bevindt zich nog steeds in de gemeenten, waar U zich zult moeten wenden om de gewenste handelingen te verkrijgen. Gemeenten zijn het er soms over eens om het onderzoek zelf te doen en om je de dokumenten te sturen. Er kunnen nog steeds kosten in rekening worden gebracht voor de bestelling.
« Art. 166.In artikel 4 van de wet van 18 juni 2018 houdende diverse bepalingen inzake burgerlijk recht en bepalingen met het oog op de bevordering van alternatieve vormen van geschillenoplossing, worden de volgende wijzigingen aangebracht :
…
4° het ontworpen artikel 29 van hetzelfde Wetboek wordt gewijzigd als volgt : a) paragraaf 1, eerste lid, wordt vervangen als volgt : « Eenieder heeft recht op een uittreksel of afschrift van : – akten van overlijden van meer dan vijftig jaar oud ;- akten van huwelijk van meer dan vijfenzeventig jaar oud ; – anderen akten van meer dan honderd jaar oud. » ;b) in paragraaf 1, tweede lid, worden de woorden « van minder dan honderd jaar oud » vervangen door de woorden « bedoeld in het eerste lid van respectievelijk minder dan vijftig, vijfenzeventig en honderd jaar oud » ;c) in paragraaf 2, derde lid, worden de woorden « van meer dan honderd jaar oud » vervangen door de woorden « bedoeld in § 1, eerste lid, van respectievelijk meer dan vijftig, vijfenzeventig en honderd jaar oud » ; »
(Uit Revue Française de Généalogie)
NET VERSCHENEN!
Antoine MASSIN, Mairie de Bruxelles. Qui est qui en 1802, d’après le recensement des habitants de la ville, chez l’auteur, 2018 (1234 blz. in 2 delen, A4 formaat)
Het nieuwe werk van Antoine Massin is van onschatbare waarde, niet alleen voor de genealogen en de historici gespecialiseerd in familiegeschiedenis maar ook voor al degenen die geboeid zijn door de geschiedenis van Brussel en zijn inwoners in de periode van het Eerste Keizerrijk.
Zoals hij het reeds deed voor de volkstelling van 1812, heeft de auteur met onuitputtelijk geduld alle inlichtingen over de 78.073 bewoners, vervat in de originele registers, gekopieerd en geklasseerd in alfabetische orde volgens hun patroniem.
Zo ziet men in een oogopslag hun familienaam, voornaam, leeftijd, burgerlijke stand, beroep, adres, geboorteplaats en de duur van hun verblijf in de stad. Men vindt er ook de naam van hun ouders en het aantal van hun kinderen jonger dan 10 jaar. Dank zij dit werk, kennen wij eveneens het adres, opgegeven door degenen die Brussel verlaten hebben in de periode tussen de telling van 1802 en deze van 1812, als verklaring van nieuwe woonplaats.
Dit werk verschaft een ware schat aan informatie waarover men onmiddellijk kan beschikken zonder zelf de archieven te moeten raadplegen.
Frédéric BOQUET, Archivaris van de stad Brussel heeft het voorwoord voor dit boek geschreven. Er is ook een inleiding over de historische context waarin deze telling werd verwezenlijkt en een toelichting over de volkstellingen in Brussel in het algemeen.
Jacques MASSIN, de zoon van de auteur, heeft de statistieken opgesteld gebaseerd op al dit feitenmateriaal (analyse van de leeftijdspiramide, uitsplitsing volgens de burgerlijke stand, de geboorteplaats, de beroepen, de verhouding van het aantal geestelijken en militairen tot de bevolking).
Elke liefhebber van de Brusselse geschiedenis zal dit fantastische werkinstrument in zijn bibliotheek willen hebben!
Verkoopprijs: 90 Euros + 11,50 Euros verzendingskosten voor België en 18,75 Euros voor Europa, te storten op de rekening van de auteur: BE73 0011 3113 2760 (BIC: GEBABEBB). Een bevestiging per email wordt ook gevraagd: bruxelles1802@gmail.com